Oktober
Voorjaarsbollen: bereid nu al de lente voor
De herfst staat bekend als hét seizoen voor het aanplanten van bomen en struiken, maar is ook de ideale periode om voorjaarsbollen in de grond te stoppen.
Schakel voor deze klus je kinderen in: ze lopen misschien niet meteen over van enthousiasme voor je bolronde, maar ze krijgen wel een mooie les in geduld en natuurcyclus.
Stop de bollen in de grond met de punt naar omhoog, en dit minstens even diep als de bol hoog is. Zorg dat de grond niet te zwaar is of te veel vocht vasthoudt. Daarna hoef je niet meer aan je bollen te denken. Wellicht zijn het de kinderen die in maart of april als eersten de kleurrijke bloemen boven de grond zien komen. Een wonder! Kies hyacinten, krokussen, tulpen, narcissen, sierlook, ...
Combineer ze met bloeiende planten die je koopt in potten (en die je ook deze herfst al plant) zoals vergeet-mij-nietjes, viooltjes en anjers voor een nog krachtiger effect. Meng ook met grassen om het geheel een lichte en moderne toets te geven, zowel in potten op het balkon als aan de rand van een bloemborder in de tuin.
Wat doe je met compost?
Een strak plan: je groenafval verzamelen zodat het kan ontbinden tot compost waarmee je achteraf de bodem verrijkt. Je kunt niet alleen groenafval (grasmaaisel, snoeisel van struiken, bladeren, groenteschillen, ...) op je composthoop gooien. Ook eierschalen, koffiedik en thee composteren bijzonder goed.
Na de zomer is je afvalberg echter niet altijd in topvorm, zeker niet als het een droge zomer was. Werk de compost grof om en controleer zo of het materiaal helemaal onderaan al fijn ontbonden is, en op zwarte aarde lijkt. Check meteen of de hoop in het midden goed warm is. Dat wijst immers op een goede microbiële activiteit wat belangrijk is om larven van insecten, en sporen van paddenstoelen uit de buurt te houden. Als dit niet het geval is, begiet dan met flink veel water, meng goed en voeg indien nodig wat takjes toe om de algemene structuur van je composthoop te beluchten.
Controleer pas in het voorjaar weer hoe je compost zich ontwikkelt want in de winter kan je composthoop een aangename schuilplaats zijn voor een egel. En die wil je toch niet storen!
Klik hier om meer te weten te komen over zelf composteren.
Hoe kies je een heggenschaar?
Hou je van een mooi onderhouden haag het hele jaar door? Snoei ze dan nu. Zo staat je haag er de hele winter strak bij. In koude streken helpt dat bovendien om te voorkomen dat struiken uiteenvallen onder het gewicht van sneeuw. Strak snoeien, betekent in de eerste plaats geschikt gereedschap gebruiken. Stel jezelf de juiste vragen:
- Hoe lang is je haag en wat is de afstand tot een stopcontact? Het heeft geen zin om een elektrische motor te kiezen als je met een te lang verlengsnoer moet werken. Dat is niet veilig.
- Hoe lang snoei je? Kies je voor een benzinemodel, let dan op het gewicht van de machine. Een te zwaar model kan tijdens lange werksessies vermoeidheid en spierspanning opleveren. Liever een model met een accu? Deze zijn licht, geruisloos en bieden volop bewegingsvrijheid. Check wel of de autonomie is afgestemd op het geplande werk.
- Het type motor heb je nu bepaald. Bedenk dan hoe breed je haag is, en kies de juiste lengte van zaagblad. Overweeg een heggenschaar op steel voor hoge en brede hagen. Ook die modellen zijn verkrijgbaar in alle aandrijvingstypes; benzine, elektrisch of accu.
- Lees tot slot aandachtig alle veiligheidsinstructies, trek geschikte kleding aan, en werk altijd in een stabiele houding. Maak steeds je materiaal schoon na gebruik want snoeisap heeft een bijtend effect.
Lees hier meer over de verschillende heggenscharen en hun toepassingen.
Wat doe je met je fruit?
De herfst is het einde van de productiecyclus voor veel fruitbomen. Omdat het grootste deel van de vruchten tegelijkertijd rijp is, is een beetje organisatie nodig om de gewassen niet te verspillen.
Eerste tip: laat je vrienden en buren meegenieten van de genereuze opbrengst van je pluk. Delen is tenslotte één van de principes van tuinieren!
Verwerk daarna het gevallen of beschadigde fruit in confituur en gelei.
Om nog zo laat mogelijk in het seizoen van je heerlijk fruit te kunnen genieten, moet je het goed bewaren. De ideale plek om fruit te bewaren is een fruitkelder: een goed geventileerde ruimte, niet te vochtig en beschermd tegen fel licht, met een redelijk constante temperatuur van 10-12°C. Een kleine schuur of kelder zijn ideaal. Daar bewaar je alleen gezond fruit (appels, peren, druiven, ...). Zorg dat het fruit niet tegen elkaar ligt om besmetting te voorkomen mocht er schimmel ontstaat. Controleer regelmatig om rot fruit te verwijderen.
Laat noten eerst aan de lucht drogen, zodat je ze langer kunt bewaren. Verwijder alle plantenresten.
Opmerking: Wees voorzichtig tijdens het oogsten want beschadigd fruit blijft minder lang goed.
Wat doe je met de bladeren?
Je harkt ze bij elkaar of gebruik een bladblazer als je liever snel en gemakkelijk mooie hoopjes vormt. In elk geval is het belangrijk om de dorre bladeren niet te laten liggen op het gazon. Zo vermijd je verstikking en beschadiging door de ontbinding ervan. Veeg de bladeren bijeen op paadjes en op het terras omwille van de veiligheid, want ze maken de grond erg glad. In de bedden kan je ze laten liggen omdat ze de meeste planten beschermen tegen de koude, maar pas op want ze zijn bij nat weer ook een toevluchtsoord voor slakken en ze kunnen de basis van sommige planten, die gevoelig zijn voor overmatig vocht, doen verrotten.
Wat doe je dan met de stapels bladeren? Gooi ze op de composthoop. De bladeren zullen er ontbinden en zullen zo meehelpen om een rijke compost te vormen. Verwijder de zieke en meest taaie bladeren die tijd nodig hebben om te ontbinden (plataan, laurierkers, hulst, ...). Als het volume van de bladeren te groot is kan je ze met een hakselaar vermalen tot kleine snippers die gemakkelijker ontbinden.
Als je geen plaats hebt om groenafval te verzamelen om het te composteren, kan je bij de gemeente informeren naar oplossingen voor de ophaling en verwerking van dat afval.
Lees hier hoe je herfstbladeren kan opruimen en hergebruiken.
Kom hier 5 tips te weten voor het efficiënt gebruik van je hakselaar.
Wanneer snoei je heesters?
Vraag je je af wat het goede moment is om de heggen in je tuin te trimmen? De herfst is het juiste moment om groenblijvende heesters te snoeien. Meestal zijn dit de heggen. Deze snoei houdt de tuin de hele winter netjes.
Zomerbloeiende heesters worden nu ook gesnoeid, om ze te regenereren en ze een harmonieuze vorm te geven. Het is echter niet aan te raden om de heesters te snoeien die in de lente zullen bloeien omdat ze hun knoppen al hebben gevormd. Als je ze snoeit, loop je het gevaar dat je geen bloemen zult krijgen in maart/april, maar andere nadelen zijn er niet. Om het snoeien te vergemakkelijken, kun je een heggenschaar gebruiken. Denk aan een accu buxusschaar om de manoeuvreerbaarheid te vergroten en het gewenste resultaat te krijgen.
Om makkelijker snoeiafval te verwijderen is een tuinhakselaar zeer handig voor takken met een diameter van drie tot vijf cm. Dit verkleint niet alleen het volume van het tuinafval, maar het hakselmateriaal is bovendien uiterst geschikt om op de composthoop te leggen aangezien het sneller ontbindt dan grote takken.
Wanneer snoei je een pruimenboom?
Pruimenbomen zijn steenfruitbomen (in tegenstelling tot appel- en perenbomen, die geclassificeerd worden als pitvruchtbomen) die vaak niet worden gesnoeid, zelfs wanneer ze vruchten dragen op het jonge hout. Je mag de sterkste takken nooit te drastisch snoeien want ze verdragen geen korte snoei. Het oude hout is immers geneigd geen knoppen te vormen om de ontwikkeling van jonge scheuten te verzekeren. Vaak is het zelfs verzwakt en ontwikkelt het een ziekte die we gomziekte noemen en waarbij gomafscheiding uit de takken komt.
Wat is dan het goede moment om pruimenbomen te snoeien? Het is raadzaam om elk jaar, tijdens de oogst of vlak erna, een lichte snoei uit te voeren. Die verzekert een royale vruchtproductie het jaar nadien, een gemakkelijkere pluk op de minder hoge takken en meer solide gesteltakken om het gewicht van de vruchten te ondersteunen.
Hoe snoei je een pruimenboom? Begin met een reinigingssnoei, waarbij je de dode takken, de zwakke takken en de takken die zich naar binnen ontwikkelen, verwijdert. Dit bevordert de penetratie van het licht in het hart van de boom. Snoei daarna de mooiste takken lichtjes, om de verdeling van het sap te optimaliseren en een ontwikkeling te verzekeren die we ‘bekervormig' of ‘spilvormig' noemen. Dit zorgt voor een harmonieuze groei van de boom.
Hoe snoei je een boom?
Om een boom goed te snoeien, moet je het juiste moment kiezen en het juiste materiaal hebben. De meeste bomen snoeien we doorgaans in de herfst. Hier zijn enkele tips om je bomen correct te snoeien.
• Snijd en verwijder alle scheuten en de kleine takken, zo dicht mogelijk bij het aanhechtingspunt. Tip: sproei groeiremmers om de scheuten te beperken.
• Verwijder ook de overtollige takken, de dode takken, de slecht georiënteerde en de gevaarlijke takken. Hierdoor kan het licht beter doordringen in de boom.
• Om je boom een mooie vorm te geven, moet je elk jaar wat verder op de tak snoeien.
• Verklein de kroonomvang om de windbelasting op de boom te beperken.
Vergeet niet: bij het snoeien van belangrijke delen moet je, om ziektes vermijden, de gesnoeide delen bedekken met een product dat de heling bevordert. Houd er ten slotte rekening mee dat het snoeien van een boom complex kan zijn. Om een boom op de juiste manier te snoeien, heb je aangepast materiaal nodig en moet je weten hoe het te gebruiken. Als de boom te groot is geworden, en als je het gevoel hebt dat je veiligheid niet maximaal wordt gegarandeerd, neem je best contact met een professional.
Wat is transparant snoeien?
De herfst is een goede periode om bomen en heesters te snoeien. Je geeft ze nu, voor het begin van de winter, opnieuw een harmonieus silhouet. De groenblijvers vormen de ruggengraat van de tuin en zijn duidelijk zichtbaar in dit seizoen.
Voor de bomen die hun bladeren verliezen, kan je de belangrijkste takken en de ongezonde twijgen beter herkennen. Verlucht de takken zo veel mogelijk om de doorgang van het licht tot het diepst van de boom te bevorderen. Dit is het principe van transparant snoeien. Ga geleidelijk aan tewerk en snoei eerst de takken die naar het midden toe groeien. Gebruik een scherpe takkenschaar of een hoogsnoeier (accu, elektrisch of benzine) waarmee je tot wel vijf meter hoog kan reiken. Zet dan een stap achteruit om het silhouet als geheel te visualiseren. Het moet in evenwicht zijn ten opzichte van de stam en de zonnestralen moeten makkelijk het midden van de takken kunnen bereiken.
Snoeien is nooit gemakkelijk. We zijn vaak bang dat we te drastisch zijn. Maak je echter geen zorgen; behalve in uitzonderlijke gevallen zullen volgende lente weer jonge scheuten op de oude takken verschijnen.
Als je deze herfst geen tijd hebt om al je heesters te snoeien, kan je dit nog tot het prille begin van het voorjaar, buiten de vorstperiode doen